ادیپیک اسید

از کجا ادیپیک اسید بخرم؟

شرکت شهرشیمی محصول اسید ادیپیک گرید صنعتی را در مقیاس خرد و عمده به فروش می‌رساند. جهت خرید این محصول با کارشناسان فروش ما در تماس باشید.

نام‌های دیگر ادیپیک اسید:

• هگزان‌دی‌وئیک اسید (Hexanedioic Acid):
• ۱,۴-بوتان‌دی‌کربوکسیلیک اسید (1,4-Butanedicarboxylic Acid):
• اسید آدیپات (Adipate Acid):

E355 در صنایع غذایی در استانداردهای افزودنی‌های غذایی، ادیپیک اسید با کد E355 شناخته می‌شود.

ادیپیک اسید در آب چغندر یافت می‌شود، اما ماده تجاری آن – تقریباً 2.5 میلیون تن در سال – تولید می‌شود. در سال 1906، شیمیدانان فرانسوی L. Bouveault و R. Locquin در تحقیقاتی متوجه شدند که ادیپیک اسید را می‌توان با اکسیداسیون سیکلوهگزانول تولید کرد. امروزه، رایج‌ترین فرآیند تولید، اکسیداسیون اسید نیتریک (HNO3) مخلوط سیکلوهگزانول-سیکلوهگزانون به نام روغن KA (برای کتون-الکل) است.

خواص فیزیکی

• ظاهر: جامد کریستالی سفید
• بو: بدون بو
• مزه: ترش
• حلالیت: کمی محلول در آب، بیشتر محلول در آب گرم و الکل
• نقطه ذوب: 152 درجه سانتی‌گراد (305 درجه فارنهایت)
• نقطه جوش: قبل از جوشیدن تجزیه می‌شود
• چگالی: 1.36 گرم بر سانتی‌متر مکعب
• فرمول مولکولی: C₆H₁₀O₄
• جرم مولی: 146.14 گرم بر مول

خواص شیمیایی

• اسیدی: یک اسید دی‌کربوکسیلیک است، به این معنی که دارای دو گروه کربوکسیلیک اسید (-COOH) است که می‌توانند پروتون آزاد کنند.
• واکنش‌پذیری:
  • با بازها واکنش داده و نمک‌های آدیپات را تشکیل می‌دهد.
  • با الکل‌ها استریفیکاسیون شده و استر تشکیل می‌دهد.
  • می‌تواند دهیدراته شده و انیدریدهای حلقوی تشکیل دهد.
  • می‌تواند کاهش یافته و دیول‌ها (الکل‌های با دو گروه هیدروکسیل) تشکیل دهد.
  • پلیمریزه شده و پلی‌آمیدها (مانند نایلون-6،6) را تشکیل می‌دهد.
• پایداری: در شرایط عادی نسبتاً پایدار است.
• اشتعال‌پذیری: قابل احتراق است، اما به سختی آتش می‌گیرد.
• مقادیر pKa: 4.41 و 5.41

جایگزین‌های ادیپیک اسید برای مصارف صنعتی

۱. جایگزین‌ها برای تولید نایلون و پلیمرها

• اسید سباسیک
• اسید آزلائیک
• اسید سوکسینیک

۲. جایگزین‌ها برای پلاستی‌سایزرها

• دی‌اکتیل فتالات
• دی‌ایزونونیل فتالات
• تری‌اتیل سیترات

۳. جایگزین‌ها برای رزین‌ها و پوشش‌ها

• اسید فتالیک
• اسید ایزوفتالیک

عوارض و ملاحظات ایمنی ادیپیک اسید:

• تحریک پوست و چشم: تماس مستقیم ادیپیک اسید با پوست یا چشم می‌تواند باعث تحریک خفیف تا متوسط، قرمزی یا سوزش شود.
• تحریک سیستم تنفسی: استنشاق گرد و غبار یا بخارات ادیپیک اسید ممکن است باعث تحریک گلو و مجاری تنفسی شود، به‌ویژه در محیط‌های بدون تهویه مناسب.
• بلعیدن: در صورت بلع، ممکن است باعث ناراحتی گوارشی مانند تهوع یا درد معده شود.
• خطرات زیست‌محیطی: گرچه ادیپیک اسید به طور کلی زیست‌تخریب‌پذیر است، اما فرآیند تولید سنتی آن (با اسید نیتریک) گاز نیتروس اکسید (N₂O) تولید می‌کند که یک گاز گلخانه‌ای قوی است.

 نکات ایمنی:

• از دستکش، عینک ایمنی و ماسک تنفسی مناسب هنگام کار با ادیپیک اسید استفاده کنید.
• در محیط‌های با تهویه مناسب کار کنید تا از استنشاق گرد و غبار یا بخارات جلوگیری شود.
• در صورت تماس با پوست یا چشم، فوراً با آب فراوان شستشو دهید و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید.
• هنگام دفع، مقررات زیست‌محیطی محلی را رعایت کنید.

کاربردهای اسید آدیپیک

ادیپیک اسید یک ترکیب شیمیایی همه کاره با طیف گسترده‌ای از کاربردها است. با این حال، اصلی‌ترین کاربرد آن در تولید پلیمرها است. از جمله کاربردهای مهم این ماده می‌توان به سنتز نایلون ۶.۶ و دیگر موارد مانند رزین‌ها، نرم‌کننده‌ها، روان‌کننده‌ها، پلی‌اورتان‌ها و افزودنی‌های غذایی نام برد. تقریباً تمام اسید آدیپیک به عنوان کومونومر با هگزامتیلن دی‌آمین برای تولید نایلون 6.6 استفاده می‌شود.

کاربردهای اصلی اسید آدیپیک:

🔹تولید نایلون: این ماده یک جزء کلیدی در سنتز نایلون ۶.۶ است که به‌طور گسترده در الیاف، پوشاک و پلاستیک‌های مهندسی استفاده می‌شود. بیشتر اسید آدیپیک تولید شده برای ساخت نایلون 6،6، یک فیبر مصنوعی قوی و بادوام استفاده می‌شود. نایلون در کاربردهای مختلفی از جمله موارد زیر استفاده می‌شود:

• • فرش
  • تایر خودرو
  • پوشاک
  • ماهیگیری
  • مبلمان

🔹 نرم‌کننده پلاستیک: به بهبود انعطاف‌پذیری PVC کمک می‌کند و پردازش پلاستیک‌ها را آسان‌تر می‌سازد.
🔹 سنتز پلی‌اورتان: برای تولید فوم‌های با عملکرد بالا، پوشش‌ها و درزگیرها استفاده می‌شود.
🔹 طعم‌دهنده غذایی: به عنوان یک اسیدی‌کننده، طعم نوشیدنی‌ها و تنقلات را بهبود می‌بخشد.
🔹 داروسازی و لوازم آرایشی: در فرمولاسیون برخی داروها و محصولات مراقبت از پوست نقش مهمی ایفا می‌کند.
🔹 افزودنی روان‌کننده: عملکرد و پایداری روان‌کننده‌ها را بهبود می‌بخشد.